Δικαίωμα συμμετοχής στο πρόγραμμα έχουν φυσικά πρόσωπα που κατά το 2020 και κατά τον χρόνο υποβολής αίτησης έχουν εμπράγματο δικαίωμα (πλήρους κυριότητας/ επικαρπίας/ψιλής κυριότητας) σε επιλέξιμη κατοικία.

Σε περίπτωση ύπαρξης περισσότερων δικαιούχων εμπράγματων δικαιωμάτων σε επιλέξιμη κατοικία, η αίτηση υποβάλλεται από έναν εκ των δικαιούχων που να έχει δικαίωμα συμμετοχής σύμφωνα με τα ανωτέρω, μετά από συναίνεση των υπολοίπων. Στο πλαίσιο του προγράμματος, υπάρχουν δύο διακριτοί τύποι αιτήσεων: αίτηση μεμονωμένου διαμερίσματος ή μονοκατοικίας και αίτηση πολυκατοικίας.

Η κύρια χρήση της κατοικίας προς ενεργειακή αναβάθμιση, θα πρέπει να αποδεικνύεται από τα στοιχεία της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος του χρήστη εντός των τελευταίων τριών ετών, με προτεραιότητα το έτος αναφοράς, ήτοι το φορολογικό έτος 2020.

Σε περίπτωση που από τα στοιχεία της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος προκύπτει ότι το ακίνητο δεν ήταν σε χρήση (κενό διαμέρισμα, κενή μονοκατοικία) το εν λόγω φορολογικό έτος, για την πιστοποίηση της κύριας χρήσης κατοικίας θα χρησιμοποιηθούν αντίστοιχα δικαιολογητικά ενός εκ των δύο προηγούμενων φορολογικών ετών.

Εάν η κατοικία έχει αποκτηθεί κατά το τρέχον ημερολογιακό έτος (πρόσφατη απόκτηση ακινήτου), θα ζητηθεί έγγραφη δέσμευση για την κύρια χρήση της κατοικίας.

Σε περίπτωση κύριας χρήσης της κατοικίας από συγκύριο (ιδιοκατοίκηση), δικαίωμα συμμετοχής στο πρόγραμμα έχει μόνον ο συγκύριος που την ιδιοκατοικεί. Ειδικά για τις περιπτώσεις που, σύμφωνα με τα στοιχεία της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος κατά το έτος αναφοράς (φορολογικό έτος 2020), η κατοικία

• ενοικιάζεται/παραχωρείται δωρεάν,
• είναι κενή ή
• δεν υπήρχε εμπράγματο δικαίωμα επικαρπίας ή πλήρους κυριότητας και έχει αποκτηθεί πρόσφατα, δικαίωμα συμμετοχής στο πρόγραμμα έχουν μόνο ο πλήρης κύριος ή ο επικαρπωτής.

Το Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ) θα πρέπει να έχει εκδοθεί από την 1η/2/2020 (ημερομηνία επιλεξιμότητας δαπανών για τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας) και μετά. Γίνονται δεκτά και ΠΕΑ που έχουν εκδοθεί μετά την 27η/11/2017.

Δικαιούχοι είναι όσοι κατατάσσονται στις εξής 5 εισοδηματικές κατηγορίες: Έχουν ατομικό εισόδημα κάτω από 5.000 ευρώ ή οικογενειακό κάτω από 10.000 ευρώ, ατομικό από 5.000 έως 10.000 ευρώ ή οικογενειακό από 10.000 έως 20.000 ευρώ, ατομικό από 10.000 έως 20.000 ευρώ ή οικογενειακό από 20.000 έως 30.000, ατομικό από 20.000 έως 30.000 και οικογενειακό από 30.000 έως 40.000 και ατομικό από 30.000 έως 50.000 και οικογενειακό από 40.000 έως 60.000.

Τα ποσοστά επιδότησης των παρεμβάσεων ενεργειακής αναβάθμισης κλιμακώνονται ως εξής:

• Για ατομικό εισόδημα έως 5.000 ευρώ και οικογενειακό έως 10.000 ευρώ, ποσοστό 75%.
• Από 5.000 έως 10.000 ευρώ ατομικό και από 10.000 έως 20.000 οικογενειακό, ποσοστό 70%.
• Από 10.000 έως 20.000 ευρώ ατομικό και από 20.000 έως 30.000 ευρώ οικογενειακό, ποσοστό 55%.
• Από 20.000 έως 30.000 ευρώ ατομικό και από 30.000 έως 40.000 ευρώ οικογενειακό, ποσοστό 45%.
• Από 30.000 έως 50.000 ευρώ ατομικό και από 40.000 έως 60.000 ευρώ οικογενειακό, ποσοστό 40%.

Για αιτήσεις πολυκατοικίας, όταν συμμετέχει το σύνολο των χιλιοστών της πολυκατοικίας, προβλέπεται πρόσθετη επιχορήγηση (bonus) +10% στο προβλεπόμενο ποσοστό επιχορήγησης του κάθε συμμετέχοντος διαμερίσματος.

Το ποσοστό επιχορήγησης αφορά τον επιλέξιμο προϋπολογισμό παρεμβάσεων. Για το υπόλοιπο ποσοστό έως το 100% του επιλέξιμου προϋπολογισμού παρεμβάσεων υφίσταται η δυνατότητα χορήγησης δανείου με επιδότηση επιτοκίου, στη βάση σχετικού αιτήματος του ωφελουμένου.

Τα κριτήρια στο νέο Εξοικονομώ είναι ενεργειακά, εισοδηματικά και κοινωνικά:

• Το κόστος εξοικονόμησης ενέργειας (50%).
• Οι βαθμοημέρες θέρμανσης (7%).
• Η υφιστάμενη ενεργειακή κλάση του ακινήτου (5%).
• Η παλαιότητα κατασκευής (3%).
• Το ατομικό ή οικογενειακό εισόδημα (14%).
• Μονογονεϊκή οικογένεια (7%).
• ΑμεΑ (7%).
• Πολύτεκνοι (7%).

Ο ανώτατος επιλέξιμος προϋπολογισμός δεν μπορεί να υπερβαίνει:

• Το γινόμενο του 1,0 ευρώ επί το σύνολο της εκτιμώμενης ετήσιας εξοικονόμησης πρωτογενούς ενέργειας (kWh).
• Το γινόμενο των 200 ευρώ επί την επιφάνεια κύριων χώρων.
• Τα 28.000 ευρώ για μονοκατοικία/μεμονωμένο διαμέρισμα/διαμέρισμα ως μέρος αίτησης σε πολυκατοικία.

Επισημαίνεται ότι, λόγω των ηλεκτρονικών διασταυρώσεων των στοιχείων κατοικίας που καταχωρίζονται στην αίτηση με τα αντίστοιχα στοιχεία που έχουν δηλωθεί στη φορολογική Αρχή, είναι απαραίτητο στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος του ενοίκου (Ε1) ή, εάν υπάρχει μίσθωση/δωρεάν παραχώρηση της κύριας κατοικίας, στην αναλυτική κατάσταση για τα μισθώματα ακίνητης περιουσίας (Ε2) και στη δήλωση στοιχείων ακινήτων (Ε9) να εμπεριέχεται ο αριθμός παροχής ηλεκτρικού ρεύματος του ακινήτου.

Για αίτηση μεμονωμένου διαμερίσματος ή μονοκατοικίας, για κάθε φυσικό πρόσωπο (για κάθε ΑΦΜ αιτούντος) είναι δυνατή η υποβολή μόνο μίας αίτησης, σύμφωνα με τους όρους του προγράμματος.

Για αίτηση πολυκατοικίας, για κάθε ΑΦΜ διαχείρισης πολυκατοικίας είναι δυνατή η υποβολή μόνο μίας αίτησης, σύμφωνα με τους όρους του προγράμματος.

Για τα συμμετέχοντα διαμερίσματα ως μέρος αίτησης πολυκατοικίας, για κάθε φυσικό πρόσωπο (για κάθε ΑΦΜ αιτούντος) είναι δυνατή η υποβολή περισσότερων αιτήσεων συμμετεχόντων διαμερισμάτων, σύμφωνα με τους όρους του προγράμματος. Ωστόσο, ισχύει το προβλεπόμενο όριο σώρευσης επί του συνόλου της επιχορήγησης.

Για να υποβληθεί αίτηση πολυκατοικίας: Η πολυκατοικία πρέπει να έχει σε ισχύ αριθμό φορολογικού μητρώου (ΑΦΜ) «διαχείρισης πολυκατοικίας». Μετά από απόφαση γενικής συνέλευσης, υποβάλλεται σχετική αίτηση πολυκατοικίας από τον εκπρόσωπο των ιδιοκτητών, καθώς και επιμέρους αιτήσεις από καθέναν από τους ιδιοκτήτες διαμερισμάτων που επιθυμούν να ενταχθούν στο πρόγραμμα. Υποβάλλεται Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης που αφορά συνολικά το τμήμα του κτιρίου που χρησιμοποιείται ως κατοικία, συνοδευόμενο από έντυπο πρότασης παρεμβάσεων. Πραγματοποιούνται κοινόχρηστες παρεμβάσεις. Οι ιδιοκτήτες διαμερισμάτων που δεν εντάσσονται ή δεν θέλουν να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα συμμετέχουν στην υλοποίηση των παρεμβάσεων που έχουν δηλωθεί στην απόφαση γενικής συνέλευσης πολυκατοικίας με ίδια κεφάλαια.

Οι επιλέξιμες παρεμβάσεις περιλαμβάνουν παρεμβάσεις σε κουφώματα/συστήματα σκίασης/ αερισμού, θερμομόνωση, συστήματα θέρμανσης/ψύξης, συστήματα ζεστού νερού χρήσης, συσκευές διαχείρισης ενέργειας (smart home) και αναβάθμιση φωτισμού. Σημειώνεται ότι επιλέξιμα είναι τα κουφώματα των οποίων οι εμφανείς πλευρές των διατομών ταξινομούνται έως και την κλάση ακαυστότητας C S3 d0, σύμφωνα με το πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ 13501-1. Είναι δυνατή η αντικατάσταση μόνο του υαλοπίνακα για τα κτίρια της παρ. 7 του άρθρου 4 του Ν. 4122/2013, εφόσον δεν επιτρέπεται η αλλαγή του πλαισίου ή ισχύουν περιορισμοί ως προς τα υλικά που τοποθετούνται, με την προϋπόθεση ότι επιτυγχάνονται οι ελάχιστες απαιτήσεις του ΚΕνΑΚ για τα κουφώματα (υφιστάμενο πλαίσιο και νέος υαλοπίνακας).

Οι ωφελούμενοι, ανάλογα με την οικογενειακή τους κατάσταση, δικαιούνται την αντίστοιχη επιχορήγηση και αναλαμβάνουν την πληρωμή του υπόλοιπου ποσού με ίδια κεφάλαια ή συνάπτουν δανειακή σύμβαση, εφόσον το επιθυμούν, είτε για το ποσό που θα επιλέξουν, είτε για το ποσό που θα τους εγκριθεί από τον χρηματοπιστωτικό οργανισμό, ή με συνδυασμό των παραπάνω. Ειδικά για τη χαμηλότερη εισοδηματική κατηγορία και μόνο, σε περίπτωση σύναψης από τον ωφελούμενο δανειακής σύμβασης, παρέχεται η δυνατότητα εγγυοδοσίας του Δημοσίου προς τους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς.

Οι αιτήσεις χρηματοδότησης υποβάλλονται μόνο ηλεκτρονικά από τους υποψηφίους και υποχρεωτικά μέσω του πληροφοριακού συστήματος της επίσημης διαδικτυακής πύλης του προγράμματος. Η δυνατότητα ηλεκτρονικής υποβολής αιτήσεων θα παρέχεται για χρονικό διάστημα 30 ημερών. Η αίτηση επέχει θέση υπεύθυνης δήλωσης.

Μόνο οι παρεμβάσεις που ολοκληρώνονται μετά την έκδοση του Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης μπορούν να θεωρηθούν επιλέξιμες για το πρόγραμμα και σε κάθε περίπτωση οι δαπάνες θα πρέπει να έχουν πραγματοποιηθεί από την 1η/2/2020 και μετά.